نگاهی به یک خبر
قرار است مسابقه‌ای با نام "بفرمائید شام ایرانی" به زودی در شبکه نمایش خانگی عرضه شود.
قابل پیش بینی بود که با وجود مواضعی که درباره برنامه "بفرمائید شام" وجود دارد، به زودی نمونه ایرانی آن تولید شود! این اتفاق‌ها در تلویزیون و سینمای ایران قابل ردیابی و مشاهده است و نکته عجیب و تازه‌ای نیست، بارها از برنامه‌ها و فیلم‌های غربی و محصولات بصری شبکه‌های ماهواره‌ای انتقاد شده اما در نهایت بخش قابل توجهی از برنامه‌ها، فیلم‌ها و مجموعه‌ها با گوشه چشمی به همان محصولاتی ساخته می‌شوند که در فضای رسمی از آنها انتقاد می‌شود.
"بفرمائید شام" که این روزها یکی از پرمخاطب‌ترین برنامه‌های شبکه‌های ماهواره‌ای است، مسابقه‌ای است که ایده اصلی آن از یک شبکه غربی وام گرفته شده است، البته سازندگان این برنامه این موضوع را شفاف با بینندگانشان مطرح کردند؛ اما سازندگان "بفرمائید شام ایرانی" از همین اول تلاش می‌کنند در سیاستی یک بام و دو هوا هم از جذابیت‌های این برنامه استفاده کنند، هم خود را مبرا از آن بدانند.
از یک سو نام برنامه بدون هیچ خلاقیتی از "بفرمائید شام" وام گرفته شده، دوستان حتی این زحمت را به خود نداده‌اند که دنبال نامی ساده و تازه باشند، مثلا "سفره ایرانی"، "مهمانی ایرانی"، "ضیافت ایرانی"، "شام ایرانی" یا هر چیز دیگری در این حال و هوا که خیلی هم سخت و دشوار نیست! اما طبیعی است عرضه مسابقه‌ای با این نام‌ها در شبکه نمایش خانگی نمی‌تواند برای مخاطب جذاب باشد، پس ساده‌ترین و کم هزینه‌ترین کار این است که با وجود انتقادهای همیشگی به این برنامه، حداقل یک پسوند ایرانی به ٱن اضافه شود و تمام!
نکته جالب بعدی این است که در خبر تاکید شده "بفرمائید شام ایرانی" شباهتی به نمونه خارجی ندارد، چون ورزشکاران، خواننده‌ها و .. مهمان آن هستند! اگر روی این موضوع تاکید می‌شود، چرا نام برنامه و مسابقه همچنان یادآور "بفرمائید شام" است؟ تناقض‌‌های رفتاری و گفتاری این روزها به یکی از آفت‌های جامعه ایرانی تبدیل شده، پدیده‌ای که اتفاقا می‌توان مصداقش را در برنامه "بفرمائید شام" هم دید.
این تناقض دامن سازندگان برنامه را هم گرفته است، دوستان برای این که بتوانند بدون مشکل کارشان را به سرانجام برسانند هر گونه شباهت فرمی و محتوایی را انکار می‌کنند و از طرفی دیگر ایده اصلی برنامه را از "بفرمائید شام" می‌گیرند، این تقلید و الگوبرداری اولین و آخرین تقلیدی نیست که در حوزه برنامه سازی ایرانی اتفاق می‌افتد، اما نکته این است که دوستان قرار است تا چه زمانی برای جذب مخاطب به روش‌های تجربه شده دیگران چنگ بزنند؟
قرار است تا چه زمانی برای جذب مخاطب به دامن الگوهای نخ نما شده و استفاده شده بیاویزیم؟ این سیاست یک بام و دو هوا ما را به کجا رسانده که همچنان به آن وفاداریم و دست از آن برنمی‌داریم.
این که گروهی ایرانی می‌خواهند این برنامه را تقلید کنند تاسف‌آور است، این نشان می‌دهد ضعف برنامه سازی و خلاقیت در برنامه سازان ما جدی است و باید به حال این مشکل فکری کرد، بیژن بیرنگ که در دهه 60 برنامه‌های دریادماندنی "محله برو بیا" و "محله بهداشت" را تولید کرد و در دهه 70 "همسران" و "خانه سبز" را، با انبوهی تجربه نباید پشت دوربین "بفرمائید شام ایرانی" قرار بگیرد.
انتظار می‌رود کارگردانی با این میزان تجربه و آگاهی که برنامه‌هایش را با نگاه جامعه شناسانه و روانشناسانه می‌ساخت در دهه 90 شمسی فراتر از تجربه‌های قبلی‌اش حرکت کند و به روند برنامه‌سازی در تلویزیون رونق بدهد، سازندگان "بفرمائید شام ایرانی" قطعا از خواندن این یادداشت برآشفته خواهند شد و نویسنده را متهم خواهند کرد که برنامه‌ای را ندیده نقد کرده است.
این یادداشت نقد این برنامه نیست، نقد نگاه و روشی است که بر تلویزیون، سینما و شبکه نمایش خانگی حاکم است، نگاهی که راه را برخلاقیت می بندد، نقد و بررسی درست و حرفه‌ای را انکار می‌کند، از آنچه که نقد می‌کند، الگو می‌گیرد و ریشه‌های موفقیت‌هایش! را در همان برنامه‌هایی می‌بیند که مدام از آنها انتقاد کرده است!
نیم ست تیتانیوم حریم سلطان